Mnemotechniki

Mnemotechniki to szeroko rozumiane sposoby poprawiania ludzkiej pamięci. Istnieje szereg skutecznych technik pamięciowych ułatwiających szybsze zapamiętywanie, przechowywanie i przypominanie sobie informacji, m. in.:  tradycyjne rymowane wierszyki, akronimy czy metody skojarzeniowe.

Mnemotechnika jest sprzymierzeńcem nie tylko ucznia, ale i nauczyciela.  Pozwalają bowiem na szybsze i skuteczniejsze przyswajanie, przechowywanie oraz systematyzowanie wiedzy.  Ale nie tylko. Daty, hasła komputerowe, loginy, PINy kart płatniczych są wszechobecne. Wyzwaniem jest je wszystkie zapamiętać!  I tu możemy skorzystać z mnemotechnik.

1. Mnemotechniki proste:

Ø Akronimy, czyli skrótowce to jedne z najpopularniejszych technik pamięciowych. Pomocne, gdy chcemy zapamiętać informację składającą się z kilku, kilkunastu słów. Metoda polegaj na stworzeniu zupełnie nowego słowa lub wyrażenia z pierwszych zgłosek lub liter innych wyrazów, które próbujemy zapamiętać. Wyróżniamy:

Akronimy znaczące - skrótowce, które mają jakieś znaczenie, np. HOMES (ang.domy) - lista wielkich jezior Ameryki północnej: Huron, Ontario, Michigan, Erie, Superior

Akronimy nieznaczące, np. KOSDKP - okresy paleozoiku: Kambr, Ordowik, Sylur, Dewon, Karbon, Perm

Ø Rymowanki, wierszyki, wykorzystywane szczególnie chętne w edukacji najmłodszych. Rymy posiadają własny rytm oraz swoista melodię, która szybciej zapada nam w pamięć. Oto przykładowy wierszyk ułatwiający zapamiętanie reguł pisowni "u":

Zapamiętaj zawsze tu

Pisz otwarte zwykłe "u"

W słowach: skuwka i zasuwka

Gdyż wyjątkiem są te słówka:

W cząstkach: -unka, -un i -unek

Opiekunka, zdun, pakunek

Pisz je także w cząstce -ulec

Więc budulec i hamulec

W ulu, dwu, gdzie u litera

Wyraz kończy lub otwiera

Wreszcie - niech nikt nie kreskuje

W czasowniku cząstki -uje.

Ø Cyfry reprezentowane przez słowa. Technika ta pomaga zapamiętywać ciągi liczb. Polega na utworzeniu zdania, w którym ilość liter w wyrazach odpowiada określonej cyfrze, np. Kto(3) z(1) woli(4) i(1) myśli(5) zapragnie(9) Pi(2) spisać(6) cyfry(5), ten(3) zdoła(5). W zdaniu tym zaszyfrowane są kolejne cyfry liczby pi (3,1415926535).

Ø Metoda pierwszych liter polega na utworzeniu zdania, w którym pierwsze litery mają inne, określone znaczenie, np. próbując zapamiętać kolejność planet Układu Słonecznego, wyodrębniamy pierwsze litery i tworzymy z nich nowe słowa, które w połączeniu stanowią łatwe do zapamiętania zdanie: Moj Wiecznie Zdenerwowany Mąż Jutro Sam Uprzątnie Nasz Plac (Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun). Inny przykład: Barwy tęczy: czerwony, pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski, granatowy, fioletowy - Czemu patrzysz żabko zielona na gnuśnego fanfarona?

Ø Mapa myśli to metoda twórczego myślenia wielokierunkowego, która skutecznie angażuje obie półkule. Podczas uczenia się tradycyjnymi sposobami – czytania i przepisywania notatek – pracuje lewa półkula. Rysowanie i kreatywne sporządzanie mapy myśli poprzez tworzenie notatek w formie przestrzennej, grafik i używanie wielu kolorów sprawia, że zostaje zaangażowana prawa część mózgu, co sprawia, że mapa myśli się sprawdza.  Mózg pracuje najbardziej wydajnie, gdy informacje są przetwarzane na rysunki i grafiki. Dzięki temu bierny odbiór tekstu zamienia się w czynne przyswajanie wiedzy. Tworząc własną mapę myśli, zamieniasz nudną naukę w ciekawy proces twórczy.

Mnemotechniki  mogą być też nieco bardziej skomplikowane:

2. Łańcuchowa metoda skojarzeń, to metoda, w której elementy do zapamiętania (ogniwa), łączymy w wyobraźni w całość, w wyniku czego powstaje łańcuch skojarzeń. Historyjki powinny być ciekawe, pełne akcji, emocjonalne, tak, by angażować wszystkie zmysły.

3.  Pałac pamięci (rzymski pokój, metoda loci) jest prawdopodobnie najstarszą z mnemotechnik. Jest to metoda, w której elementy do zapamiętania kojarzymy w wyobraźni z miejscami (loci) w rzeczywistym lub wyobrażonym otoczeniu. Pozwala zapamiętywać długie listy, wykłady czy przemówienia. Przydatna jest szczególnie w  przypadku, gdy ważna jest kolejność i porządek. Nie pozwala za to na wyrywkowe przywoływanie w pamięci elementów z naszej listy.

 W jej obrębie można dostrzec

Ø Metodę umiejscawiania: elementy które próbujemy zapamiętać, "umieszczamy" z pomocą wyobraźni w dowolnym budynku, pokoju lub na przykład na drodze pokonywanej z domu do pracy. Miejsce musi być dobrze nam znane, gdyż elementy do zapamiętania kojarzymy z obiektami znajdującymi się w wybranym przez nas otoczeniu.

Ø Spacer w myślach. Skojarzenia powinny być bardzo barwne, wręcz przerysowane, wyolbrzymione, mogą być żartobliwe, absurdalne, gdyż tak powiązane w wyobraźni elementy z dobrze znanymi obiektami dużo łatwiej zapamiętać, a w razie potrzeby, "spacerując" po pałacu pamięci, szybciej je sobie przypomnieć.

Próbując zapamiętać na przykład tę oto listę zakupów: chleb, mleko, baterie, proszek do prania i pasta do zębów; możesz wyobrazić sobie mieszkanie, w którym przemieszczasz się z salonu do korytarza. I tak: siedząc na bardzo wygodnej, czerwonej kanapie w salonie zajadasz się chrupiącą kanapką (chleb) z intensywnie pachnącym serem, po czym siegasz po wysoką szklankę śnieżnobiałego, cieplutkiego mleka stojącą na niskim żółtym stoliku. Wstając i przechodząc do korytarza spoglądasz na ogromny zegar ścienny, który się zatrzymał, bo potrzebne są do niego nowe baterie. W korytarzu wkładając na siebie płaszcz zauważasz, że wymaga on prania w dobrym proszku do prania, gdyż jest umazany w pachnącej miętą paście do zębów.

4.  Metoda haków pamięciowych polega na stworzeniu listy tzw. haków,

czyli skojarzeń cyfr z obrazami przypominającymi kształtem te cyfry. Elementy, które próbujemy zapamiętać "wieszamy" na hakach, czyli kojarzymy w wyobraźni z kolejnymi obrazami z naszej listy. Skojarzenia te powinny być abstrakcyjne, wesołe, o zabarwieniu pozytywnym i osobistym, bo takie chętniej pamiętamy. Im bardziej fantastyczne i nieprawdopodobne, tym łatwiej je będzie zapamiętać.

Oto najpopularniejsza lista haków pamięciowych:
1 - świeca
2 - łabędź
3 - serce
4 - krzesło
5 - hak dźwigu
6 - wiśnia
7 - kosa
8 - bałwan
9 - balon
10 - rycerz z mieczem i tarczą
Np.4 - krzesło - proszek do prania - na różowym krześle stoi ogromna paczka pachnącego proszku do prania

5. Główny system pamięciowy, polega na przyporządkowaniu liczbom

odpowiednich spółgłosek alfabetu fonetycznego. Następnie z głosek tych tworzymy słowa-klucze poprzez dodanie dowolnych samogłosek. Słowa te powinny być możliwie krótkie i jak najbardziej obrazowe.

Oto lista cyfr od 0 do 9 oraz przyporządkowane im spółgłoski:

0	s, z	z jest pierwszą literą słowa zero, s brzmi podobnie
1	t, d	t,d mają jedną pionową kreskę, jak jedynka
2	n	n ma dwie pionowe kreski
3	m	m ma trzy pionowe kreski i przypomina odwrócone 3
4	r	r jest wyraźną głoską w słowie "cztery"
5	l	L to symbol rzymskiej cyfry 50
6	j	j z zawiniętym ogonkiem, to lustrzane odbicie 6
7	k, g	z dwóch 7 utworzymy K; głoski k, g brzmią podobnie
8	f, w	pętelki pisanego f przypominają 8; f, w brzmią podobnie
9	b, p	b i p przypominają odwróconą dziewiątkę

A oto przykładowa lista słów-kluczy (zakładek liczbowych):
1 - Duch
2 - Noe
3 - Mysz
4 - Ryż
5 - Liść

Ciekawym przykładem wykorzystującym mnemotechniki jest reklama telewizyjna. Oddziałuje na większość zmysłów. Atakuje obrazami, muzyką, powoduje, że czegoś nagle pragniemy, np. głodniejemy. Taki zbitek odpowiednio dobranych obrazów, słów, numerów, muzyki powoduje, że tworzą się skojarzenia, które natychmiast zapamiętujemy.

Źródła:

http://www.mnemotechnika.com/

https://www.medme.pl/cogninet/artykuly/mnemotechnika-mnemonika-cwiczenia-i-przyklady,67390.html